Ο Χαρίλαος Τρικούπης, αναμφισβήτητα, υπήρξε ένας μεγάλος πολιτικός ηγέτης, μια εξέχουσα φυσιογνωμία στην ιστορική διαδρομή του νεοελληνικού κράτους. Η προσωπικότητά του είναι άρρηκτα δεμένη με μία από τις πολυτάραχες περιόδους της νεοελληνικής ιστορίας, της οποίας οι εξελίξεις, οι αντιφάσεις, οι πρόοδοι και τα πισωγυρίσματα χρήζουν ευρύτερης και συστηματικότερης έρευνας, ώστε να απαντηθούν ερωτήματα που διαρκώς προκύπτουν.

Έτσι, στο φακό της ιστορικής έρευνας βρίσκεται μια περίοδος, όπου κυριαρχούν η Μεγάλη Ιδέα και ο εκσυγχρονισμός του κράτους, η σύγκρουση του παλαιοκομματισμού με τις νέες ανερχόμενες πολιτικές δυνάμεις, οι αναστροφές των δημοσιονομικών επιλογών, τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα, αλλά και η πτώχευση και η οικονομική εξάρτηση από το ξένο κεφάλαιο. Ταυτόχρονα στην Ευρώπη ο καπιταλισμός βρίσκεται σε ακμή, η αστική τάξη έχει εδραιώσει, οικονομικά και πολιτικά, τη θέση της, η διαδικασία συσσώρευσης κεφαλαίου επιταχύνεται, και μέρος αυτού εξάγεται στις χώρες της περιφέρειας.

Η ανάπλαση αυτών των δραματικών γεγονότων που έζησε ο Ελληνισμός, ιδιαίτερα κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, επιχειρείται μέσα από την πολιτική διαδρομή του Χαρ. Τρικούπη, που σφράγισε τα γεγονότα.